Sartre’ın Gizli Oturum’unda kişilerin özsunumları

Bu makalede, Fransız felsefeci ve yazar Jean-Paul Sartre’ın Gizli Oturum (1947) tiyatro metninde yer alan kişilerin kimlik özelliklerini ortaya çıkarmak amacıyla ‘ethos’ kavramından yararlanılmıştır. Aristoteles retoriğinde kavramı daha sonra sosyal beşeri bilimlerin çeşitli disiplinlerinde de kullanılmaya başlanmıştır. Bilindiği gibi ‘ethos’, tarafından önerilen üçlünün önemli bir parçasıdır: logos (mantık-söz), ethos (özsunum) pathos (duygulayım). Ekolü Söylem Çözümlemesinde terimi, konuşucunun sözel iletişim sırasında oluşturduğu image soi (‘öz-imge’) pésentation (‘öz-sunum’) anlamında kullanılır. Ethos kavramını ele dilbilimci Dominique Maingueneau yandan ‘söylem sırasındaki özsunum’ ile öncesi özsunum’u, diğer da ‘söylenen ‘gösterilen özsunum’u birbirinden ayırır. Sartre, yarattığı üç karaktere birbirleriyle kesinlikle anlaşamayacak kadar farklı özsunumlar yüklemiştir. Çok ayrı toplumsal çevrelerden gelen birbirine benzemeyen yaşam öyküleri olan Garcin, Inès Estelle ilk kez cehennemde karşılaşırlar. İçlerinden ikisi, Garcin Estelle, cazip kişilik ön plana çıkararak kendilerini sunmaya çalışır, ama sahici basiretli özsunumuyla kendilerinden Inès’in gözünde güvenilir özsunum oluşturmayı başaramazlar. Kısacası, uyumlu diğerlerinden ayrılırken, onun zıttı sayılabilecek Estelle’in özsunumu uyumsuzdur. ise, bağımlı özne konumunu koyan salınımı içindedir. çözümlemede niyetlilik, sahicilik, anlambilimsel göstergebilimsel roller değişkenler kullanılmıştır.